Amacımız:
Felsefi, ideolojik ve toplumsal akımların doğuşunu, gelişimini ve birbirleriyle olan çatışmalarını inceleyerek, düşünce tarihindeki çeşitliliği anlamak ve her seferinde yeni, özgün bir bakış açısı kazandırmaktır.
Pragmatizm ve Dogmatizm: Gerçeğin Değeri mi, Değerin Gerçeği mi?
Felsefi Temeller
Pragmatizm, bir düşüncenin doğruluğunu onun işe yararlılığıyla ölçen bir felsefi akımdır. William James ve John Dewey’e göre, bilgi ancak pratik sonuçları varsa değerlidir. Gerçek, yaşamda işe yarayan olandır.
Dogmatizm ise bilgiyi mutlak ve değişmez kabul eder. Bir görüş doğru kabul edildiyse, sorgulanmadan savunulmalıdır. Bu yaklaşımda inanç veya ideoloji, aklın önüne geçer.
Bilginin Kaynağı Üzerine
Pragmatistler için bilgi, deneyimle şekillenir; doğruluk, sürekli olarak sınanabilir bir olgudur.
Dogmatikler için bilgi, değişmez ilkelerden doğar. Bu ilkeler sorgulanamaz; çünkü mutlak hakikat olduklarına inanılır.
Toplumsal ve Siyasi Etkiler
Pragmatizm, yenilikçi düşüncenin, bilimsel araştırmanın ve demokratik tartışma kültürünün temelini oluşturmuştur.
Dogmatizm ise katı ideolojik rejimlerde, sorgulamanın bastırılması ve bireysel düşüncenin kısıtlanmasıyla sonuçlanmıştır.
Modern Dünyadaki Yansımalar
Bugün pragmatist düşünce, teknolojik gelişmeler ve iş dünyasında problem çözme merkezli yaklaşımlarda etkisini sürdürürken; dogmatizm, dini ve siyasi kutuplaşmaların ardındaki düşünsel yapıyı beslemeye devam etmektedir.
“Bilgiye sahip olmak değil, bilgiyi yenileyebilmek insanı ilerletir.”
N. KACAN
Necat KACAN
Eğitimci Araştırmacı Yazar