Bugün, 6 Aralık 2025 Cumartesi
Rusya'nın bu kadar zor duruma düşmesinde Ukrayna savaşının yıkıcı rolü elbette yadsınamaz. Rusya, ana emperyalist kaynaklarını “savaş bataklığında” harcadı. Üstelik bu kaynakların geri kazanılma ihtimali de ciddi şüpheler uyandırıyor. Bu mümkün olsaydı bile Kremlin'in eski uluslararası gücünü yeniden kazanması yıllar değil onlarca yıl alırdı. Ancak Rusya'nın uluslararası düşmanlarının Kremlin'e yeniden dünyaya meydan okuyabilecek yeterli güce sahip olma şansını vermesi hiç de akla yatkın değil.
Rusya gibi büyük ülkeler için bu tür süreçler her zaman sonuçta bozulmaya yol açmaktadır. Kremlin şu anda benzer bir durumla karşı karşıya. Ukrayna'daki savaşın yıkıcı etkileri şimdi Rusya'ya da yansıyor. Dünyanın toprak bakımından en büyük ülkesi olan Rusya'yı mevcut haliyle yönetmek neredeyse imkansızdır. Kremlin'in Rusya'nın büyüklüğünün rehinesi haline geldiği zaten açık.
Ukrayna'daki savaşa karşı atılan tüm adımlar, yakında bumerang etkisiyle Kremlin'e bir iç darbe olarak geri dönecek. Rus toplumu gayri resmi seferberlikten memnun değil. Bu nedenle Kremlin genel seferberliğe cesaret edemiyor. Rusya'nın mali ve ekonomik sisteminin çöküş aşamasına girdiği bir durumda bu çok tehlikelidir. Çünkü Rus toplumunun iç krizini derinleştirecek adımların atılması Kremlin açısından tarihi bir intihar olabilir.
Ancak dev bir devlet olan Rusya'nın intihar süreci çoktan başlamış gibi görünüyor. Kremlin'in iki kıtaya yayılan bir ülkeyi yönetmekte zorlandığı açık. Rusya'daki iç hoşnutsuzluk dalgası güçleniyor. Böyle devam ederse Rusya yeni bir devrimci durumdan kaçınma şansını kaçıracak. Rusya'nın varlığını sürdürebilmesi için mevcut sınırlarının daraltılması tek çıkış yolu gibi görünüyor. Bir dönem mali krizle karşı karşıya kalan Çarlık Rusyası, ülkenin yönetiminde de ciddi sorunlarla karşı karşıya kaldı. Bu nedenle Çarlık Rusyası Alaska'yı ABD'ye satarak bu sorunu çözmeyi başardı.
Garip görünse de Rusya da hemen hemen aynı durumla karşı karşıya kalmaya başladı. Kremlin'in ülke içindeki nüfuz alanı hızla daralıyor. Rusya siyasi yönetim sisteminde yaşanan derin kriz ise iktidar mücadelesi eğilimlerini ön plana çıkarıyor. Bu, Putin hükümetinin keskin çelişkiler aşamasına girdiği anlamına geliyor.
Rusya'nın siyasi ve askeri çevrelerinde birçok fraksiyonun ortaya çıkması ilginçtir. Bu gruplar Putin'in iktidarının sona erdiğinin farkındalar. Bu nedenle artık asıl amaç Başkan Vladimir Putin'in yerini hangi grubun alacağının belirlenmesi.
Rusya Güvenlik Konseyi başkanı Nikolay Patrushev, iktidara gelmek isteyen gruplardan birine liderlik ediyor. Devlet Başkanı Vladimir Putin üzerinde güçlü nüfuz sahibi olduğu bildirilen Nikolay Patrushev'in, Tarım Bakanı görevini yürüten oğlunu iktidara getirmeye çalıştığı söyleniyor.
Ayrıca Nikolai Patrushev'in Rus istihbarat teşkilatları üzerinde önemli bir nüfuza sahip olduğunu da belirtmek gerekir. Ancak mevcut durumda Rus istihbarat teşkilatları arasında ciddi çelişkilerin ve rekabetin olduğu iddia ediliyor. Özellikle askeri istihbaratın Putin yönetimine karşı askeri muhalefeti desteklemesi Kremlin duvarları içindeki gerilimi ciddi şekilde artırıyor.
Gerçek şu ki, birkaç gün önce askeri istihbarat, Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı'nın Başkan Vladimir Putin'den istifasını talep etti ve bu, Kremlin'de 'soğuk duş' etkisi yarattı. Çünkü bu nihai talep, bir süre önce ayaklanma başlatan 'Wagner'in başı Yevgeny Prigozhin'in istekleriyle örtüşüyordu.
Bu nedenle Rus istihbaratına bağlı siyasi çevrelerin 'Wagner' başkanını iktidara getirme planlarını başlattığı izlenimi oluştu. Üstelik eski istihbarat görevlilerinden biri Batı basınına, Yevgeny Prigozhin'in önümüzdeki altı ay içinde hayatta kalmayı başarması halinde Rusya'nın bir sonraki cumhurbaşkanı olmasının kaçınılmaz olacağını söyledi.
Bu da konunun en ilginç yönlerinden biri. Böylece, Rus istihbaratının Yevgeny Prigozhin'in taleplerini Başkan Vladimir Putin'e iletmesinden sadece birkaç gün sonra, Rusya'yı şok eden bir olay yaşandı. Böylece 'Wagner'in' özel uçağı düştü. Rus medyasına göre kaza sırasında Yevgeny Prigozhin de uçaktaydı.
Bu, bilerek kaldırılma ihtimalinin uygunsuz görülmemesi gerektiği anlamına gelir. Üstelik görgü tanıklarının ifadesine göre uçak düşmeden önce iki patlama meydana geldi. Yani eğer bu doğruysa uçak havaya uçurulmuş ve düşmüş demektir.
Rusya'da Kremlin'in sahibine karşı askeri ayaklanma başlatan, Rus ordusu ve istihbaratı içinde belli bir desteğe sahip olan ve bir sonraki potansiyel başkan olarak sunulan 'Wagner'in başkanının şimdiden 'görevden alındığı' anlaşılıyor. 'İktidar mücadelesinden. Artık Yevgeny Prigozhin, Başkan Vladimir Putin'le ilişki kuramayacak. Kremlin sahibinin karşı karşıya olduğu temel sorun zaten çözüldü. Aslında bunun, sebep olduğu başarısız askeri ayaklanmanın hemen ardından 'Wagner' başkanının sonu olacağı varsayılmıştı. Bu nedenle Yevgeny Prigozhin'in uçağının düşmesinin Rus toplumu üzerinde beklenmedik bir etkisi olmadı.
Rusya'da iktidar mücadelesinin çok tehlikeli yönlere gitmeye başladığı anlaşılıyor. Kremlin'in sahibine yönelik en ciddi tehdit artık mevcut değil. Başka bir deyişle, o uçağın düşmesi artık öncelikli olarak Kremlin'in sahibinin siyasi çıkarlarına hizmet ediyordu. Dolayısıyla bu olay gerçekten bir kaza olsa bile dikkatler kaçınılmaz olarak Rus lidere odaklanmıştı.
Elchin KHALIDBEYLI,
Siyaset uzmanı,
