Ünlü Memmedov
Millet Meclisi Üyesi

Azerbaycan, çağdaş uluslararası ilişkiler sisteminde güvenilir bir ortak ve ilkeli politika izleyen bir devlet olarak kendini kanıtlamıştır. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in izlediği amaçlı ve çok yönlü dış politika, Azerbaycan'ın küresel itibarının artmasında belirleyici rol oynuyor.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 25 Nisan 2025 tarihinde Çin'in etkili televizyon kanalı CGTN'ye kapsamlı bir röportaj verdi. Devlet Başkanı'nın röportajında, Azerbaycan-Çin ilişkilerinin tarihi gelişim aşaması, mevcut düzeyi ve gelecekteki perspektifleri ele alınırken, iki ülke arasındaki stratejik işbirliğinin derinleştiği bir kez daha ortaya konuldu.

Son ziyaret ve röportaj, iki ülke arasındaki işbirliğinin yeni bir döneme girdiğini gösteriyor. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, verdiği röportajda, Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping ile son görüşmenin 2024 yılının temmuz ayında gerçekleştiğini belirterek, bu görüşmenin ikili ilişkilerin gelişmesinde önemli bir dönüm noktası olduğunu söyledi. Söz konusu toplantıda imzalanan Stratejik Ortaklık Bildirgesi, ilişkileri niteliksel olarak yeni bir düzeye taşımıştır. Nisan ayındaki ziyaret kapsamında iki ülke arasında "Kapsamlı Stratejik Ortaklık İlişkilerinin Kurulmasına İlişkin Ortak Deklarasyon" imzalandı. Bu belgenin imzalanması ve çeşitli alanları kapsayan 20'den fazla belgenin kabul edilmesi, işbirliğinin kapsamlı ve derin olduğunu teyit ediyor. Ulusal çıkarlara saygı ve karşılıklı destek de dikkat edilen önemli noktalardır.

Azerbaycan ve Çin, ulusal çıkarlar söz konusu olduğunda her zaman birbirlerini desteklemiştir. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan'ın "Tek Çin" politikasını desteklediğini vurgulayarak, Tayvan'da yapılan yasadışı seçimleri kınayan ilk ülkelerden biri olduğunu hatırlattı. Bu karşılıklı destek, ilişkilerin sadece siyasi düzeyde değil, uluslararası platformlarda da yakın işbirliğine dayalı olduğunu gösteriyor.

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile kişisel ilişkilerine de değinerek, Çin liderinin kendisine "Çin'in yakın dostu" demesinden duyduğu büyük memnuniyeti dile getirdi. İki lider arasında kurulan dostane ilişkiler, ülkeler arasındaki güven ve samimi işbirliğinin temelini oluşturmaktadır.

İkili ilişkilerin tarihi kökleri çok eskilere dayanmaktadır. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, röportajında ​​merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in Azerbaycan-Çin ilişkilerinin kurulmasındaki rolüne değindi. Büyük lider Haydar Aliyev'in henüz devlet başkanı iken Çin'i ziyaret etmesi bu ilişkilerin temelini oluşturmuş olup, bu çizgi bugün de başarıyla sürdürülmektedir. Ülkenin Lideri İlham Aliyev, Azerbaycan'ın dış politika önceliklerinde Çin ile ilişkilere her zaman özel bir yer verdiğini kaydetti.

Çin modeli ve Azerbaycan'daki reformlar konusunda da bazı nüanslara dikkat çekmekte fayda var.

Çin'in modernleşmesi ve ekonomik ilerlemesi birçok ülke gibi Azerbaycan için de ilham kaynağı olmuştur. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan'ın iç istikrarı koruma, ekonomik reformları gerçekleştirme ve toplumsal refahı artırma politikasının, Çin'in kalkınma deneyiminden yararlanılarak yürütüldüğünü vurguladı. Azerbaycan'ın bugün sahip olduğu sağlam ekonomik temeller ve düşük dış borç düzeyi, yoksulluk ve işsizliğin azaltılması, yeşil enerji stratejisi bu olumlu etkilerin açık örnekleridir.

Yenilenebilir enerji alanında iş birliğine de özel ilgi gösteriliyor. Röportajda ayrıca Azerbaycan'ın yeşil enerji alanında Çin ile kapsamlı işbirliği planları da ele alındı. Azerbaycan, 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji üretim kapasitesini 6 bin 500 megavat seviyesine çıkarmayı planlıyor. Bu konuda Çinli şirketlerin önemli bir rolü bulunuyor. Azerbaycan, güneş ve rüzgar enerjisi alanında çok sayıda büyük projeyi hayata geçiriyor ve gelecekte enerji ihracatını artırmayı hedefliyor.

Ekonominin yanı sıra insani ve kültürel alanlarda da ilişkilerin genişletilmesi öncelikli hedefimizdir.

İki ülke arasındaki insani ilişkilerin geliştirilmesi yönünde de önemli adımlar atılıyor. Azerbaycan'da Çin dili ve kültürüyle ilgili projelerin hayata geçirilmesi, Çin'de öğrenim gören Azerbaycanlı öğrenci sayısının artırılması da bu politikanın bir parçasıdır. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Çin'de Çin-Azerbaycan Üniversitesi'nin kurulmasının da önemli bir olasılık olduğunu kaydetti.

Röportajın en dikkat çeken anlarından biri de Azerbaycan ile Çin arasında vize rejiminin tamamen kaldırılmasıydı. Azerbaycan, bir yıl önce Çin vatandaşlarına yönelik vize uygulamasını tek taraflı olarak kaldırdı. Artık iki ülke arasında karşılıklı vizesiz seyahat uygulanıyor. Bu adım, turizm, halklar arası ilişkiler ve ekonomik iş birliği alanlarında yeni fırsatlar yaratıyor. İstatistiklere bakıldığında Azerbaycan ile Çin arasındaki ticaret hacminin dinamik bir şekilde arttığı görülüyor. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Çin'in şu anda Azerbaycan'ın ithalat bakımından birinci, toplam ticaret hacmi bakımından ise dördüncü ortağı olduğunu kaydetti. Azerbaycan'ın Çin'de açtığı 6 Ticaret Evi, Çin'e ürün ihracatını teşvik ediyor.

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in CGTN'ye verdiği mülakatta dile getirdiği görüşlerin, Azerbaycan'ın yeni dünya düzeninde hak ettiği yeri aldığını ve uluslararası işbirliğinde dengeli bir politika izlemeye devam ettiğini gösterdiğini düşünüyorum. Azerbaycan'ın egemenlik, bağımsızlık ve karşılıklı saygıya dayalı ilişkilerden oluşan ilkeli tutumu, ülkemizi yeni fırsatlar karşısında daha da güçlendirmektedir.

Sonuç olarak Devlet Başkanımızın bu röportajı, Azerbaycan'ın dış politikasının doğru, ileri görüşlü ve dinamik olduğunu bir kez daha teyit etmektedir. Önümüzdeki dönemde Azerbaycan'ın dünya arenasındaki rolünün daha da artacağına ve ülkemizin stratejik hedeflerine doğru emin adımlarla ilerleyeceği inancındayız.