Haksız fiil, bir kişinin hukuka aykırı ve kusurlu bir eylem gerçekleştirerek bir başkasına zarar vermesi durumudur. Türk Borçlar Kanunu’nun 49. maddesine göre,
“hukuka aykırı ve kusurlu bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”
Haksız fiilin üç temel unsuru vardır:
1. Hukuka Aykırılık: Fiilin, yasal bir düzenlemeye veya genel ahlak kurallarına aykırı olması gerekir. Örneğin, bir kişinin başkasına fiziki zarar vermesi, hukuka aykırı bir eylemdir.
2. Zarar: Haksız fiil sonucunda, mağdurun malvarlığında veya manevi dünyasında bir eksilme meydana gelmelidir. Maddi zarar, ekonomik kayıpları içerirken, manevi zarar, mağdurun ruhsal ve psikolojik bütünlüğüne verilen zararı ifade eder.
3. Nedensellik Bağı: Failin eylemi ile meydana gelen zarar arasında doğrudan bir bağlantı bulunmalıdır.
Haksız fiil nedeniyle zarar gören kişi, zararını tazmin edebilmek için zarar veren tarafa karşı tazminat davası açabilir. Mahkemeler, zararın giderilmesi için maddi veya manevi tazminata hükmedebilir.
Örneğin, trafik kazasında kusurlu sürücü, karşı tarafın aracına veya bedenine zarar vermişse, mağdur kişi haksız fiil nedeniyle tazminat talep edebilir. Benzer şekilde, sosyal medyada bir kişinin itibarını zedeleyecek şekilde asılsız iddialarda bulunulması da manevi tazminata konu olabilir.
Haksız fiillerin önlenmesi ve mağduriyetlerin giderilmesi için hukuk sisteminde tazminat hükümleri önemli bir yer tutar. Her bireyin, başkalarına zarar vermeme yükümlülüğü taşıdığı unutulmamalıdır.
Av. Selman S. ERTÜRK