Türkiye’nin dijital dönüşüm sürecine nitelikli, teknoloji odaklı insan kaynağı kazandırmak amacıyla Yükseköğretim Kurulu tarafından geliştirilen Veri Analizi Okulu, kısa sürede gördüğü yoğun ilgiyle yükseköğretimde yeni bir eşik oluşturdu.
Marmara Üniversitesi Nüfus ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü koordinasyonunda, ODTÜ, İTÜ ve Boğaziçi Üniversitesinin akademik katkılarıyla yürütülen program, dünyada da bu ölçekte benzersiz bir çevrim içi ulusal veri okuryazarlığı programı olma özelliğini taşıyor.
Programa 135 bin başvuru yapılırken 50 bin katılımcı kabul edildi. Dokuzuncu haftasına giren programda derslere yaklaşık 30 bin kişi aktif olarak katılım sağlıyor. Bu rakamlar, veri bilimi ve dijital yetkinliklere yönelik toplumsal talebin ulaştığı boyutu açıkça ortaya koyuyor.
27 haftada 284 saatlik kapsamlı müfredat
Tamamen ücretsiz ve çevrim içi olarak tasarlanan Veri Analizi Okulu, 27 hafta, 93 ders ve 284 saatlik yoğun bir eğitim süreci sunuyor. Yedi modülden oluşan müfredat; temel istatistikten yapay zekaya, panel veri analizinden psikometriye, hesaplamalı sosyal bilimlerden dijital beşeri bilimlere kadar geniş bir yelpazede bütüncül bir öğrenme deneyimi sağlıyor.
Katılımcılar SPSS, R, Python, Excel ve GIS gibi güncel dijital araçlarla uygulamalı analiz becerileri kazanarak hem akademik hem de profesyonel yaşamlarında veri temelli karar alma kapasitelerini güçlendiriyor. Program, coğrafi ve sosyoekonomik koşullardan bağımsız erişim imkânı sunarak yükseköğretimde fırsat eşitliğini de destekliyor.
“Dünyada bile benzersiz bir proje”
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar, Veri Analizi Okulu’nun Türkiye’nin dijital dönüşüm vizyonunda kritik bir rol üstlendiğini vurgulayarak şu değerlendirmede bulundu: “Yükseköğretim Kurulu olarak temel önceliğimiz; üniversite öğrencilerimizin, araştırmacılarımızın dijital becerilerini güçlendirmek, veri temelli düşünme kültürünü toplumun tüm kesimlerine yaymak. Veri Analizi Okulu, bu ölçekteki katılımcısıyla dünyada bile benzersiz bir projedir. Kısa sürede yüz bini aşan başvuru sayısı, toplumumuzun dijital dönüşüme ne kadar hazır ve istekli olduğunu göstermektedir. Bu tablo, doğru bir ihtiyaca doğru bir modelle cevap verdiğimizi ortaya koymaktadır.”
Programın disiplinlerarası yapısına da vurgu yapan Özvar, şunları kaydetti: “Çok geniş bir alanda katılımcıyı aynı dijital sınıflarda buluşturan Veri Analizi Okulu, üniversitelerimiz arasındaki iş birliğini güçlendiren örnek bir modeldir. 4 üniversitemizin katkılarıyla oluşturulan bu yapı, yükseköğretim ekosistemimizin birlikte üretme kapasitesini ortaya koymaktadır. Veri Analizi Okulu, Türkiye’nin stratejik teknolojilerde yerli ve nitelikli insan kaynağı kapasitesini güçlendiren kalıcı bir yatırımdır.”
Milletvekili, rektör, yazılımcı, öğrenci aynı sınıfta
Veri Analizi Okulu’nun en dikkat çekici yönlerinden biri, katılımcı profilinin çeşitliliği oldu. Programda rektörler, tıp doktorları, yazılımcılar, öğrenciler ve milletvekili ile araştırmacılar aynı dijital sınıflarda buluştu.
Program koordinatörü Doç. Dr. Zübeyir Nişancı, başvuru sayılarının toplumun çok farklı kesimlerinden bu alana yönelik ihtiyacın büyüklüğünü gösterdiğini belirterek, “Bu kadar büyük ölçekte, tek bir sistem üzerinden yürütülen canlı ve çevrim içi bir eğitimin dünyada bile çok az örneği var. Katılımcılar çok farklı alanlardan. Tıp doktorları, bilgisayar mühendisleri, yazılımcılar, sosyologlar, rektörler, hemşireler var. Hatta milletvekili öğrencimiz var. Biz katılımcıların ilgi duyduğu alanda bundan sonraki konuları kendi öğrenebilecek seviyeye gelmelerini hedefliyoruz. Uzaktan eğitimle çok daha hızlı bir şekilde, çok daha düşük maliyetle, çok daha esnek bir şekilde çok geniş kitlelere nitelikli eğitimin ulaştırılacağını gördük.” dedi.
Panel veri analizi modülünü yürüten Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Fehmi Cebeci, programa gösterilen ilgiyi “Beklentimin çok ötesinde bir başvuru profiliyle karşılaştım. Bu tablo, Veri Analizi Okulu’nun ülkemizin dijital dönüşümüne ve beşeri sermayesinin gelişimine çok önemli katkılar sunacağını gösteriyor.” sözleriyle değerlendirdi.
Dijital dünyada bırakılan izler yeni araştırma imkanları sağlıyor
Dijital Beşeri Bilimler modül direktörü Marmara Üniversitesi Sosyal Araştırmalar Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Fatma Aladağ, “Türkiye’de ilk kez bu kapsamda metin madenciliği, ağ analizi, mekânsal veri ve görselleştirme gibi yaklaşımlar beşeri bilimler alanında uygulamalı olarak sunuluyor. Tarihten edebiyata, dil bilimden felsefeye kadar birçok alanda dijital okuryazarlığı güçlendiren çok önemli bir adım.” değerlendirmesinde bulunurken, Hesaplamalı Sosyal Bilimler modülü direktörü Marmara Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Fuat Kına ise alanın önemli bir yükseliş içinde olduğunu dikkat çekti. Kına, “Büyük veri ve yeni analiz teknikleri sosyal bilim araştırmalarını dönüştürüyor. Toplumsal hayatın büyük bir bölümü dijital alanda yaşanıyor. Bu dijital izler, geleneksel yöntemlerle cevaplanması zor sorular için yeni araştırma yolları açıyor.” dedi.
Psikologlar, hukukçular, felsefeciler yapay zekâ öğrenmeye geliyor
Yapay Zekâ ve Veri Bilimi Modülü Eğitmeni, Boğaziçi Üniversitesi Veri Bilimi ve Yapay Zekâ Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Taha Koçyiğit ise üretken yapay zekâ alanındaki hızlı değişimin nitelikli insan kaynağı ihtiyacını artırdığını belirtti. Koçyiğit, “Üretken yapay zekâ yöntemleri diğer teknolojilere kıyasla çok daha hızlı ilerliyor. Toplumun bu yeni kabiliyetleri kazanması, bu teknolojiye uyum sağlaması gerekiyor. Hukukçular, sosyal bilimciler, psikologlar, hatta felsefeciler bile derse geliyor. Veri analizi okulu aslında çok önemli bir ihtiyacı dolduruyor. Teorik seviyeden uygulama seviyesine kadar farklı katmanlarda, öğrencileri bilgilendirmeye çalışıyoruz. Özellikle sözel alanlardan gelen öğrenciler için burada çok büyük fırsatlar var.” değerlendirmesinde bulundu.
Öğrenciler, akademisyenler ve kamu çalışanları başta olmak üzere eğitime katılanlar projeden duydukları memnuniyeti dile getirdi. Veri Analizi Okulu öğrencilerinden bazılarının görüşleri şöyle:
Ceydanur Yaşa (Sosyoloji öğrencisi): “Sosyoloji alanında aile ve suç üzerine ilgi duyuyorum bu nedenle veriyi görselleştirme, verileri çözümleyebilme için hesaplamalı sosyal bilimler modülünü seçtim. Dijital veriler bize toplumsal sorunları anlamımızda çok önemli bir kaynak sağlıyor.”
Emre Fişne (Veri Bilimi ve Yapay Zeka Enstitüsü doktora öğrencisi): “Enstitümüzün böyle bir program açmasının, bunun erişilebilir olmasının ülkemize fayda getireceğini düşünüyorum. Hem asistanlık yapıyorum enstitüde hem de öğrenciyim, yani hem öğreniyorum hem öğretiyorum.”
Meryem Arslanbaş (Sosyoloji öğrencisi): Okul, sosyal bilimlerde yeni ufuklar açıyor.”
Tuğçe Bulut (Sosyoloji öğrencisi): “Sosyal bilimler dünyasında öncü bir rol üstleniyor”
Mustafa Çizmecioğlu (Kamu görevlisi): “Enstitünün çalışmaları domino etkisiyle yaygınlaşacak. Bir niyet mektubu istiyorlardı. Çok duygusal bir niyet mektubu yazdım. Tabii ki benim gibi yetişkinlerin adaptasyonunda bir parça zorluklar olabilir ama öğrendiklerimize değer.”
Ramazan Ediz Değirmenci (Yazılımcı): “Önümüzdeki süreç içerisinde yapay zekânın ve makine öğrenmesinin aslında en önemli konulardan bir tanesi olacağını söyleyebilirim. Bu noktada insan kaynağına ihtiyacımız olacak. Aslında bir manada burada bir insan kaynağının oluşmasında büyük bir fayda sağlanıyor.”
Neray Pala (Türk Dili Edebiyatı yüksek lisans öğrencisi): “X’te gördüm. ‘Veri okulunun benimle ne alakası olabilir acaba?’ dedim. Dijital hümanizmi de içerisine alan bir bölüm olduğunu gördüm ve müracaat ettim.”
Tuğçe Bulut (Sosyoloji ve Halkla İlişkiler öğrencisi): “Sosyoloji genel olarak çok önü açık olmayan bir bölüm gibi gözüküyor ama bu tarz veri analizi ya da programlama dillerini öğrenerek kendime bir şeyler atabileceğimi, bölümümü daha önü açık bir hale getirebileceğimi düşündüm. Bu tarz programlamaları öğrenmek, çok yüksek meblağlarda ücret ödemek gerektirebiliyor. Ücretsiz bir program. Herkesin başvurabildiği bir program.” (İLKHA)