*Abdullah Kadiri* (Abdulla Qodiriy, 1894-1938), *Özbek edebiyatının en önemli yazarlarından biri* olup, modern Özbek romanının kurucusu olarak kabul edilir. *Türk dünyasında millî bilinç ve özgürlük mücadelesini edebiyat yoluyla yansıtan önemli isimlerden biridir.*
### *Hayatı ve Eserleri*
- *1894 yılında Taşkent'te doğdu.*
- Genç yaşta Arapça, Farsça ve Rusça öğrendi.
- *Ceditçilik hareketinin etkisiyle* millî ve modern edebiyatın gelişmesine katkıda bulundu.
- *Özbek dilinde yazılan ilk tarihî romanlardan birini kaleme aldı.*
#### *Başlıca Eserleri:*
1. *"Otkan Kunlar" (Geçmiş Günler, 1926)*
- *Özbek edebiyatında ilk tarihî roman* olarak kabul edilir.
- 19. yüzyıldaki Hokand Hanlığı'nın çöküş sürecini anlatır.
- Özbek halkının sömürgecilik ve despotizme karşı mücadelesini konu alır.
- *Millî kimlik, özgürlük ve reform ihtiyacını vurgular.*
2. *"Mehrobdan Chayon" (Mihrabdan Yılan, 1929)*
- Geleneksel toplumun baskılarını eleştirir.
- Kadın hakları, sosyal adalet ve bireysel özgürlüğe dair önemli mesajlar içerir.
### *Türk Dünyası İçin Önemi*
*Millî Bilinci Güçlendirdi:*
- Romanlarıyla *Özbek halkına tarih bilinci ve millî kimlik kazandırdı.*
- Rus sömürgeciliğine karşı *fikirsel direnişi teşvik etti.*
*Modern Özbek Edebiyatının Kurucusu Oldu:*
- *Ceditçilik hareketinin* edebiyat alanındaki öncülerinden biri oldu.
- *Tarihî roman geleneğini başlatarak*, sonraki Özbek yazarlarına ilham verdi.
*Bütün Türk Dünyasına Etki Etti:*
- Eserleri Kazak, Kırgız, Tatar, Türkmen ve Azerbaycan edebiyatlarını da etkiledi.
- *Türk halklarının ortak geçmişine vurgu yaptı.*
### *Sovyet Baskısı ve Ölümü*
- 1930'larda *Stalin dönemindeki baskılara maruz kaldı.*
- 1937'de "halk düşmanı" ilan edilerek tutuklandı.
- *4 Ekim 1938'de idam edildi.*
### *Sonuç*
Abdullah Kadiri, sadece Özbek edebiyatı için değil, tüm Türk dünyası için *millî bilinç ve özgürlük ruhunu yansıtan bir edebiyatçı* olarak büyük önem taşır. Romanları, hem tarihî hem de toplumsal sorunları ele alarak *Türk halklarının ortak mücadelesini* anlatmıştır. Günümüzde Özbekistan'da en çok okunan ve saygı duyulan yazarlardan biridir.